تاریخچه سود پرک
درباره قدمت سود پرک باید اظهار داشت که هیدروکسیدسدیم توسط Humphrey Day دانشمند انگلیسی در سال 1807میلادی کشف شد ، جالب است بدانید که حادثه یا آزمایشی که منجر به کشف هیدروکسیدسدیم شد ، ناشناخته مانده است . این ماده برای مدتی ، تا چند سال بعد از کشف آن به عنوان یک ماده اولیه بنام قلیایی شناخته می شد . باید یادآور شد که هیدروکسیدسدیم مدتها قبل از شناسایی ، مورد استفاده قرار می گرفت . در زمان مصریان باستان و بابلی ها ، با استفاده از خاکستر سبزیجات با آب ، محلول ضعیفی از این ماده تولید می شد . یکی از شواهد تاریخی مهم که حکایت از قدمت این ماده را در خود دارد ، مخلوطی است از آب قلیایی همراه با روغن زیتون برای تولید یک محصول که بر روی یک لوح سفالی با قدمت حدود 4800 سال ، استفاده شده اس
تولید سودپرک
روش اصلی برای تولید هیدروکسیدسدیم ، تفکیک الکترولیتی سدیم است ، از الکترولیز محلول غلیظ سدیم کلرید ،گاز کلر، گازهیدروژن و محلول هیدروکسیدسدیم تولید می شود(محصولات مشترک حاصل از تولیدالکترولیتی ، سودسوزآور ، کلر و هیدروژن هستند).هیدروکسید سدیم در کاتد جمع می شود . جایی که آب به گاز هیدوژن و یون هیدروکسیل تبدیل می شود و نمک سوزآور رقیق شده از سلول خارج می شود(الکترود منفی).گاز کلر نیز در آند تولید می شود.(الکترود مثبت)
(2Nacl(aq)+2H2O(l)→H2(q)+CL2(q)+2NaOH(aq
3 نوع سل الکترولیتی برای تولید هیدروکسیدسدیم از نمک مورداستفاده قرارمی گیرد:
( فرآیند مرکوری ) Caster – Kellner Cell
Nelson Diaphragm Cell
Membrane Cell
تقریبا همه ی سودسوزآور با الکترولیز محلول کلریدسدیم با استفاده از یکی از 3 نوع سلول ذکر شده ، تولید می شود . ماده ی اولیه ای که مورد استفاده قرار می گیرد ، نمک معمولی است ، محلول کلریدسدیم را اغلب نمک (brine) می نامند ، به طور سنتی ، الکترولیز توسط سل دیافراگم آمالگام جیوه انجام می شود ، اماسلول غشای تبادل یونی از نظر محیطی و اقتصادی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. در ایالات متحده آمریکا از طریق سلول دیافراگم ، و در اروپا سلول های جیوه و غشایی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. در سلول جیوه سدیم به صورت یون آمالگام سدیم جیوه و کلرید به صورت کلر تخلیه می شود .
آمالگام به یک محفظه کاملا جداگانه منتقل می شود و در آنجا با آب واکنش می دهد و محلول هیدروکسیدسدیم و گاز هیدروژن تولید می شود. وجود گاز کلر و جیوه باعث آلودگی هوا خواهد شد، اما محصول حاصل از این روش ، بسیار خالص می باشد و عیاری بالا خواهد داشت. سلول دیافراگم معمولا از آزبست تولید می شود، جریان آب نمک را از آند به کاتد عبور میدهد، اما فضای گاز کلر و گاز هیدروژن را از هم جدا می کند.با تخلیه ی یون های هیدوژن، یون های هیدروکسید در محفظه کاتد با یون سدیم آبی جمع می شوند و هیدروکسیدسدیم تولید می کنند. مهاجرت یون های هیدروکسید از کاتد به آند با سرعت جریان مایع از یک محفظه به محفظه دیگر جلوگیری می شود.
آمالگام به یک محفظه کاملا جداگانه منتقل می شود و در آنجا با آب واکنش می دهد و محلول هیدروکسیدسدیم و گاز هیدروژن تولید می شود. وجود گاز کلر و جیوه باعث آلودگی هوا خواهد شد، اما محصول حاصل از این روش ، بسیار خالص می باشد و عیاری بالا خواهد داشت. سلول دیافراگم معمولا از آزبست تولید می شود، جریان آب نمک را از آند به کاتد عبور میدهد، اما فضای گاز کلر و گاز هیدروژن را از هم جدا می کند.با تخلیه ی یون های هیدوژن، یون های هیدروکسید در محفظه کاتد با یون سدیم آبی جمع می شوند و هیدروکسیدسدیم تولید می کنند. مهاجرت یون های هیدروکسید از کاتد به آند با سرعت جریان مایع از یک محفظه به محفظه دیگر جلوگیری می شود.
کلر تشکیل شده در آندها از طریق آب نمک به یک فضای تشکیل شده توسط سلول پوششی افزایش می یابد ، اما محصول بدست آماده به علت وجود ناخالصی ، عیار کمتری خواهد داشت.در فرایند غشایی ،غشای تبادل یونی به عنوان سدی در برابر تمام جریان های گاز و مایع عمل می کند و فقط اجازه عبور یون های سدیم را از بین محفظه ها می دهد.یونهای سدیم به صورت هیدراته عبور می کند و در کاتدی که هیدروژن از آن خارج می شود،هیدروکسیدسدیم تولید می شود،گاز کلر در آن آزاد می شود.
غشاء یک کوپلیمر، تترافلوئور اتیلن یا یک مونومر فلورین مشابه است . سلول های جیوه ارزان تر از سلول های دیافراگمی هستند هزینه ی برق کمتری دارند و محصولی با غلظت و خلوص بالا تولید می شود،اما باید جیوه را از پساب خارج کرد.سلول های دیافراگمی به مقدار زیادی انرژی گرمایی نیاز دارند تا محلول غلیظ تری به دست آید اما در صورت کم بودن بخار و ساختار می توانند از سلول های جیوه ای ارزان تر باشند.استفاده از سلول های غشایی به دلیل کاهش سرمایه و هزینه های انرژی و عدم وجود مشکلات زیست محیطی در حال رشد است.روش دیگری نیز برای تولید هیدروکسیدسدیم با خلوص پایین وجود دارد،در این روش از سنگ ترونا که مخلوطی از کربنات سدیم با آهک،برای تولید هیدروکسیدسدیم استفاده می شود.